جمهوری اسلامی، انقلاب و قضاوت تاریخ

پویا دبیری مهر- روزنامه‌نگار و پژوهشگر

غبار غلیظ تعصب را کنار بگذاریم، بعد تاریخ را مرور کنیم. این را به ضرس قاطع و بدون ذره‌ای تردید عرض می کنم که این سیستم در سال ۵۷ بهترین انتخاب بود. این ساختار، بدیلی نداشت.

برخی می‌گویند چرا انقلاب کردند؟ اولا انقلاب شدنی است و کسی یا کسانی انقلاب نمی‌کنند. هزاران علت در کنار هم قرار می‌گیرند و معلولی می‌شود به نام انقلاب. بلا ندیده دعا را شروع باید کرد. وقتی شرایط انقلاب صورت می‌گیرد، کسی نمی‌تواند بگوید چرا و چگونه. وقتی دیکتاتوری به نام محمدرضا پهلوی، صدای انقلاب را دیر می‌شنود، می‌شود انقلاب. این خاصیت دیکتاتورهاست که صداها را دیر می‌شنوند. پس انقلاب اجتناب‌ناپذیر بود.

دوما در ۱۲ فروردین ۵۸ بدون شک امام خمینی محبوب‌ترین فرد در ایران و حرف و کلام و رای و نظر او، برترین و بهترین نظر برای مردم بود و شکی در آن نیست. اینکه برخی می‎گویند انقلاب اشتباه بود هم از آن حرف‌های ناپسند است. علت هم دارد.

رسانه‌هایی مثل من و تو و بی بی سی چنان از دوران رژیم گذشته می‌گویند که انگار ایران بهشت و گل و بلبل بوده و برخی آمدند پادشاه رحیم و عادل و دادگستر را از کشور بیرون کردند. به خصوص نسل ما جوانان که کمترین مطالعه را در تاریخ دارند، تصویری از گذشته دارند که انگار ایران داشت با سرعت به سوی تمدن نوین می‌رفت و برخی انقلابیون آمدند و مانع این حرکت شدند. خیر حقیقت این نیست. انقلاب‌ها علت دارند، نه دلیل. اینکه بگوییم آتش اشتباه کرد دست من را سوزاند، حرفی یاوه است. کسی نمی‌گوید کرونا اشتباه کرد که جان فلانی را گرفت. ماهیت انقلاب، غلبه احساس بر تعقل است. یک انفجار عاطفه است. حکومتی که اجازه این انفجار را می‌دهد، مقصر است نه مردمی که انقلاب کردند.

در انقلاب مردم نمی پرسند بعدش چه می‌شود. اینکه معتقدیم اصلاح مقدم بر انقلاب است، همین است. الان هم تصور انقلاب، احمقانه‌ترین و جاهلانه‌ترین تصور است و به همین دلیل، حوادث ۸۸ و ۹۶ و ۹۸ اشتباه در اشتباه بود. چون براندازی و انقلاب از شور است، نه شعور. هیچ برنامه‌ای برای بعدش وجود ندارد. در ۵۷ هم چنین بود.

نکته بعدی اینکه اتفاقا در میان گروه‌هایی که در ۵۷ مستقر و مسلط شدند، جمهوری اسلامی بهترین گزینه بود. چه کسی از خمینی محبوب‌تر و مشروع‌تر بود؟ چپ‌ها و توده‌ای‌ها؟ مجاهدین؟ سوسیالیست‌ها؟ این‌ها هر کدام بر اریکه قدرت می‌نشستند، ایران اکنون صد پاره شده بود.

ما توقع زیادی از تاریخمان نداشته باشیم. ما تاریخ تاریکی داریم. پیشینه‌ای که صدها سال نیاز است تا خود را بشوییم. عزمی باید کرد برای بیرون رفتن از این نکبت‎ها. اصلاح و اصلاح و اصلاح از رفتارهای کوچک تا بزرگ نیاز است و با انقلاب و رفرم و انتخابات سرنوشت ما تغییری نخواهد کرد.

منبع: اندیشه پویا