محمدمهدی مومن‌‌زاده- دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان ایران
روش‌های افزایش سرمایه و محل تامین منابع آن، در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ تعیین‌شده و از آن زمان تاکنون تغییر چندانی نداشته است. در سال‌های اخیر افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها و در سال۱۳۹۹ نیز افزایش سرمایه از طریق صرف سهام با سلب حق‌تقدم در قوانین مختلف به تصویب رسیده و مورد استفاده شرکت‌ها قرار گرفته است. تحقیق و تجربه نشان‌داده روش‌های فعلی افزایش سرمایه، روش‌‌‌هایی موثر برای انتقال نقدینگی به بنگاه‌ها نیست و افزایش سرمایه از طریق سود انباشته، اندوخته یا تبدیل مطالبات حال‌شده سهامداران به سرمایه بیش از آنکه منابع نقدی لازم را برای بنگاه فراهم کند از خروج وجه نقد از شرکت جلوگیری میکند.
در اکثر موارد، استفاده از روش‌های فعلی افزایش سرمایه نمی‌‌تواند منابع نقدی لازم را برای کاهش هزینه فرصت در کمترین زمان ممکن در اختیار شرکت قرار دهد. در این میان اگرچه آسیب‌‌شناسی روش‌های فعلی افزایش سرمایه و معرفی روش‌های جدید تامین مالی برای بنگاه‌ها اهمیت دارد اما از سوی دیگر این موضوع به‌عنوان یکی از دغدغه‌های مهم سیاستگذاران اقتصادی نیز مطرح است، چرا‌که آمار تشکیل سرمایه ثابت در کشور در یک دهه اخیر رشد چندانی نداشته است، همچنین با روش‌های فعلی، نقدینگی مناسبی از بازار ثانویه به بازار اولیه و تولید هدایت نمی‌شود و برای زمان‌‌‌هایی مثل ابتدای سال ۱۳۹۹ که بازار سرمایه با استقبال خوبی روبه‌رو شد، سیاستگذار، ابزارهای مناسبی برای تامین مالی تولید از طریق نقدینگی وارد شده به بازار و در پی آن کنترل هیجانات بازار در اختیار ندارد.
افزایش سرمایه به «روش عرضه سهام به قیمت بازار» می‌تواند یکی از کارآمدترین روش‌های جذب نقدینگی برای شرکت‌های سهامی‌عام باشد که برای اولین‌بار در مقاله حاضر معرفی و روش اجرای آن تبیین می‌شود. این روش افزایش سرمایه، می‌تواند به شکلی بسیار کارآتر و موثرتر از سایر روش‌های فعلی افزایش سرمایه، در راستای اهدافی چون اجرای طرح‌‌های توسعه، اصلاح ساختار مالی، تامین سرمایه در گردش، خرید دارایی‌ها و مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌های سرمایه‌‌پذیر به شرکت‌ها کمک کند و از بازار ثانویه به شکلی مطلوب در راستای توسعه بازار اولیه استفاده کند.
طی چند دهه گذشته، روش‌های جایگزینی برای تامین مالی پدید آمده است که به شرکت‌های سهامی‌عام کمک میکند با سرعت بیشتری افزایش سرمایه بدهند و نسبت به تامین منابع مالی اقدام کنند. یکی از این روش‌های تامین مالی، افزایش سرمایه از طریق «عرضه عمومی در بازار» یا «عرضه سهام به قیمت بازار» است. این روش در دهه ۱۹۸۰و توسط شرکت‌های خدمات آب و برق پدید آمد که به‌‌دنبال روشی مستمر برای افزایش سرمایه بودند. از آن زمان تاکنون، شرکت‌ها در طیف وسیع‌‌تری از صنایع و با سرمایه‌های بزرگ و کوچک، از این روش افزایش سرمایه استفاده کرده‌‌اند. در ریزش بازار در سال۲۰۰۸، تعداد شرکت‌هایی که در پی تامین مالی از طریق ATMها بودند به‌‌شکل خیره‌‌کننده‌‌ای افزایش یافت. همچنین شرایط فعلی جهان و بیماری همه‌گیر موجود سبب شده شرکت‌هایی که به دلیل محدودیت‌‌های ناگهانی نقدینگی و سرمایه مجبور به جذب سرمایه بیشتر شده‌‌اند برای اجرای برنامه‌های خود از راهکار افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار استفاده کنند.
ادامه این مقاله را اینجا بخوانید.