ابتدای سال ۹۷ اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری عنوان کرد دولت به‌دنبال تک‌نرخی کردن ارز است.
از این‌رو نرخ دلار از ۳۷۰۰ به ۴۲۰۰ تومان تغییر کرد و قرار بود تا پایان سال نرخ دلار روی عدد ۴۲۰۰ تومان باقی بماند. اما از آنجایی که اقتصاد ایران بیمار است و ثبات ندارد سال گذشته شاهد نوسان‌های بسیار نرخ ارز در بازار بودیم. همین امر در بازارهای دیگر هم تاثیر داشت و کالاها دچار آشفتگی نرخ شدند. این نابسامانی تا امسال هم ادامه داشت و حتی نرخ دلار تا مرز ۲۰هزار تومان هم بالا رفت. اما سرانجام با تدابیر اندیشیده شده این روند صعودی کنترل شد و نرخ دلار تا حدود ۵۰درصد کاهش یافت.
بسیاری از کارشناسان معتقدند نرخ دلار در کشور واقعی نیست و برای پویایی تولید باید نرخ واقعی شود که این عدد بین ۷تا ۸هزار تومان است. قیمتی که در سامانه نیما و سنا تعیین شده است.
به هر روی با وجود کاهش نرخ دلار در بازار، نرخ محصولات کاهش چندانی نداشت و در این باره به‌عنوان نمونه، پراید ۲۲میلیون تومانی که از مرز ۵۰میلیون تومان گذشت با وجود کاهش نرخ ارز به نرخ قبلی برنگشت و درحال‌حاضر این خودرو حدود ۴۵میلیون تومان در بازار معامله می‌شود. این موضوع برای قطعات خودرو هم در بازار لوازم یدکی صادق است، به‌طوری که شاهد افزایش ۳۰۰ تا ۶۰۰ برابری قیمت‌ها (متناسب با مدل‌های خودرویی) در این بازار هستیم. چرا این اتفاق می‌افتد؟
روند نزولی قیمت‌ها
نعمت‌الله کاشانی، نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود کاهش نرخ دلار نرخ خودروها در بازار کاهش متناسب با ارز نداشت به صمت گفت: بازار ایران بهگونهای است که با افزایش نرخ دلار به موازات آن نرخ محصولات هم صعودی می‌شود اما وقتی نرخ ارز کاهش می‌یابد نرخ کالاها که لحظه‌ای بالا رفته در زمان طولانی روند کاهش دارد.
او افزود: از همین روی درحال‌حاضر با وجود کاهش حدود ۵۰درصدی نرخ دلار نرخ محصولات بیش از چند درصد کاهش پیدا نکرده است. البته موضوع خودرو کمی متفاوت‌تر از سایر کالاها است. در بازار خودرو حدود ۳ ماه پیش(اردیبهشت و اوایل خرداد) نرخ خودروها بی‌رویه بالا رفت در ادامه با پیگیری و اعتراض‌هایی از سوی فعالان بازار و مدیران بالادستی قیمت‌ها تا حدودی پایین آمد.
این فعال بازار خودرو ادامه داد: در واقع کنترل شدیدی که قوه قضاییه و سازمان‌هاتی نظارتی بر بازار خودرو اعمال کردند قیمت‌ها کاهش یافت. این هم مهم است برای بازاری که لحظه‌ای قیمت‌هایش تغییر می‌کرد در پس چنین آشفته بازاری سرانجام این روند متوقف شد.
کاشانی با بیان اینکه زمان می‌برد تا اثرات کاهش نرخ دلار و کنترل‌های اعمال شده بر بازار خودرو را شاهد باشیم، گفت: اما تمام فعالان بازار خودرو بر این باور هستند که قیمت‌ها در بازار خودرو از این هم پایین‌تر می‌آید، چون کنترل و نظارت به‌طور جدی پیگیری می‌شود و حتی شاهد تغییر مدیریتی در یکی از خودروسازی‌ها بودیم که در بازار بی‌تاثیر نبود.مقاومت در برابر کاهش نرخ
کاشانی در ادامه با بیان اینکه بازار خودرو همچنان راکد است، گفت: معامله‌ای در بازار خودرو به‌ویژه در بخش خودروهای وارداتی با وجود اینکه قیمت‌ها پایین آمده است، انجام نمی‌شود. به‌عنوان نمونه، درحال‌حاضر خودروهای بالای یک میلیارد در بازار خریدار ندارد و اگر معامله‌ای هم در این بازار انجام شود در رده قیمتی ۵۰۰ تا ۶۰۰میلیون تومان است. به‌طور کلی یک رکود کامل بر بازار خودرو چه داخلی و چه وارداتی حاکم است.
نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو با اشاره به شرایط خاص بازار ایران، اظهارکرد: روند بازار کشور بهگونهای است که بالا رفتن قیمت‌ها لحظه‌ای و در تمام بازارها اتفاق می‌افتد اما برای پایین آمدن نرخ محصولات زمان زیادی طول می‌کشد تا بخشی از این حباب‌ها از بین برود.
وی افزود: صاحبان کالا، محصولات خود را نمی‌فروشند چون فکر می‌کنند ممکن است باز هم قیمت‌ها بالا برود و متضرر شوند اما وقتی نرخ ارز کاهش می‌یابد در برابر کاهش به‌عنوان مثال، نرخ خودرو به‌شدت مقاومت می‌کنند.
نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو معتقد است دیگر بازار خودرو کشش و جذابیت گذشته را برای دلال‌بازی ندارد و چون سوداگران ضررهای سنگینی در این بازار تجربه کردند؛ از این‌رو آرام‌آرام در حال خروج از بازار خودرو هستند.
پیش‌بینی ادامه روند کاهشی نرخ
کاشانی در توضیح این مسئله که چرا خودرویی مانند پژو ۲۰۶ که پیش از گرانی حدود ۴۰میلیون تومان بود و با افزایش نرخ دلار به بیش از ۱۰۰میلیون تومان رسید با کاهش ارز همچنان نرخ بالایی دارد، گفت: نرخ کارخانه این مدل حدود ۸۰میلیون تومان است. نمی‌توان انتظار داشت به نرخ پیشین برگردد. اما اگر رکود در بازار خودرو ادامه داشته باشد و نهادهای نظارتی و قوه قضاییه با جدیت پیگیر تخلفات در این بازار باشند به‌طور قطع فاصله بازار و کارخانه به حداقل می‌رسد.
وی ادامه داد: همچنین سراتو در بازار کمتر از ۳۰۰میلیون تومان نرخ داشت اما با گذاشتن فروش فوری از سوی خودروساز و اعلام اینکه یک ماهه تحویل می‌شود منجر به افزایش نرخ آن در بازار شد. این برخوردها هم در بازار بی‌تاثیر نیست و تنها نرخ ارز سبب کاهش و افزایش نرخ خودروها نمی‌شود.
نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو یادآور شد: درحال‌حاضر با فروکش کردن تب در بازارهای مختلف نرخ کارخانه و بازار خودرو تفاوت نجومی ندارد و می‌توان خوشبین بود که در ادامه قیمت‌ها بیش از این کاهش یابند.
کاشانی در پایان بیان کرد: پیش‌بینی این است که با وجود رکود بازار قیمت‌ها ریزش بیشتری داشته باشند به‌ویژه در بخش خودروهای وارداتی. به‌طور قطع اگر روند کاهشی دلار ادامه پیدا کند نرخ خودرو هم اگرچه با زمان بیشتر و سرعت کمتر اما پایین‌تر می‌آید.قطعات موجود گران خریداری شده‌اند
در بازار خودرو اگرچه قیمت‌ها تا حدودی روند نزولی داشت، اما این امر در بازار قطعات این‌گونه نبود. از این‌رو در ادامه صمت به سراغ سیدمهدی کاظمی، عضو هیات‌مدیره اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی خودرو رفت. او درباره چرایی چسبندگی نرخ و کاهش نیافتن نرخ قطعات در بازار لوازم یدکی به صمت گفت: درحال‌حاضر مصرف‌کنندگان انتظار دارند با کاهش نرخ دلار، نرخ قطعات هم پایین بیاید. اما مسئله این است که وقتی نرخ دلار ۱۴ تا ۱۵هزار تومان بود فعالان بازار لوازم یدکی، قطعات مورد نیاز را به تولیدکنندگان داخلی سفارش دادند و قطعاتی که در داخل تولید نمی‌شد را نیز از خارج با همان نرخ بالا خریداری و وارد کردند؛ بنابراین همچنان بخشی از قطعات موجود در بازار لوازم یدکی مربوط به این دوره است.
او افزود: طبیعی است نرخ این قطعات پایین نیاید چون گران خریداری شده‌اند. ضمن آنکه ارز همچنان نوسان دارد و تثبیت نشده است. در این شرایط، هم فروشندگان لوازم یدکی از خریدن کالاها خودداری می‌کنند و هم مصرف‌کنندگان زیرا وضعیت قیمت‌ها مشخص نیست. در این راستا بسیاری از صاحبان خودرو حتی برای تعمیر خودرو اقدام نمی‌کنند و منتظر کاهش بیشتر قیمت‌ها هستند.
عضو هیات‌مدیره اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی خودرو ادامه داد: تمام این عوامل سبب ایجاد رکود در بازار قطعات شده است. به‌عنوان نمونه در یکی از بازدیدهای میدانی شاهد بیکاری فروشندگان بودم و هیچ مراجعه‌کننده‌ای نداشتند. در واقع کاهش نرخ ارز نوعی رکود را در بازارها رقم زده چون همه فروشنده و خریدار اقدام به خرید و فروش نمی‌کنند تا قیمت‌ها ثابت شود.
او گفت: اما اگر در بازار نرخ ارز ثبات شود و مردم اطمینان پیدا کنند که درحال‌حاضر دلار تا ۶ ماه دیگر تغییر نمی‌کند تحرک و پویایی به بازار برمی‌گردد. این نوسان قیمتی نوعی بلاتکلیفی را در بازارها رقم زده است.کاهش ۱۰ تا ۲۰درصدی تا ۲ ماه آینده
کاظمی با اشاره به درخواست اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی خودرو گفت: ما از بانک مرکزی و مسئولان مربوطه تقاضا داریم وضعیت نرخ دلار را مشخص کنند تا تمام تولیدکنندگان و فعالان بازار از این بلاتکلیفی بیرون بیایند. او تاکید کرد: تثبیت نرخ ارز آرامش را به بازار برمی‌گرداند و نگرانی مردم را هم از بین می‌برد. عضو هیات‌مدیره اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی خودرو با اشاره به کاهش نرخ برخی قطعات گفت: اگرچه قیمت‌ها پایین آمده اما زیاد نیست که به همان دلایلی برمی‌گردد که عنوان شد. این فعال بازار با بیان اینکه حتی اگر دوباره شاهد نرخ دلار نباشیم ممکن است فروشندگانی که قطعات را با نرخ بالا تهیه کرده‌اند، مبادرت به کاهش محصولات‌شان کنند، گفت: فروشگاه‌داران قطعه برای خرید چک داده‌اند و ناگزیر به پرداخت بدهی خود هستند، از این‌رو ناچار هستند قطعات را با نرخ پایین به فروش برسانند تا بیش از این مقروض نشوند؛ از این‌رو پیش‌بینی می‌شود تا ۲ ماه آینده بین ۱۰ تا ۲۰درصد نرخ قطعات کاهش پیدا کند. کاظمی گفت: یکی دو ماه دیگر قیمت‌ها در بازار لوازم یدکی خودرو خود را نشان می‌دهند. به‌شرط اینکه ارز گران نشود.