سومین کنفرانس بین‌المللی هلدینگ و گروه شرکت‌ها و دومین جشنواره ملی هلدینگ‌های برتر و شرکت‌های پیشرو، در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد.
در این آیین ۲۱ شرکت به‌عنوان شرکت‌های برتر با عناوین هلدینگ پیشرو، اهتمام به هلدینگ و شرکت‌های کارآمد اقتصادی، معرفی و تقدیر شدند. در میان ۴ هلدینگ پیشرو، می‌توان به یک شرکت فولادی و شرکت بورس تهران به‌عنوان شرکت کارآمد اقتصادی اشاره کرد. به گفته دبیر این همایش، امسال شاخص اهتمام به هلدینگ، شاخص جدیدی بود که در کنار سایر شاخص‌ها ملاک ارزیابی و انتخاب شرکت‌ها قرار گرفت. از بین ۴ شرکت منتخب در زمینه اهتمام به هلدینگ، از یک شرکت معدنی هم تقدیر شد.
ویترین بازار سرمایه
محمدمهدی مومن‌زاده دبیر کنفرانس، با بیان اینکه هلدینگ‌ها شرکت‌های پیشرو در توسعه اقتصادی کشور هستند، گفت: بار عمده توسعه اقتصادی، اشتغالزایی و ارزش‌آفرینی در کشور برعهده این شرکت‌ها است و نزدیک به ۲۵ درصد بازار سرمایه به‌وسیله هلدینگ‌ها که ویترین بازار سرمایه است پوشش داده شده و بخش بزرگی از بازار را هلدینگ‌ها تشکیل داده‌اند. مومن‌زاده افزود: پرداختن به چالش‌ها و مسائل این هلدینگ‌ها اهمیت بسزایی در پیشرفت اقتصادی کشور دارد. وی با بیان اینکه برای ارزیابی هلدینگ‌ها مبانی نظری را تدوین و سعی کردیم ایرادها و چالش‌هایی که در سایر مبانی نظری برای ارزیابی این شرکت‌ها است را برطرف کنیم، افزود: امسال در کنار شاخص‌های کمی چند شاخص کیفی هم درنظر گرفتیم. به عنوان مثال، ورود به بازارهای بین‌المللی، مدیریت استراتژیک، پیاده‌سازی سازوکارهای حاکمیت شرکتی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی در بنگاه‌ها و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در هلدینگ‌ها از جمله این موارد بود. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به نتایج به‌دست آمده از مرکز پژوهش‌های اتاق ایران با همکاری پژوهشکده پولی بانکی تصریح کرد: نتایج این پژوهش‌ها نشان‌دهنده این است که همیشه شرکت‌های بزرگ، بزرگتر و شرکت‌های کوچک، تعدادشان کمتر شده است. همین اتفاق در فضای اقتصادی هم در حال رخ دادن است. واقعیت اقتصادی این است که بزرگ‌ها بزرگتر و کوچکترها حذف می‌شوند. مومن‌زاده افزود: اهتمام به هلدینگ امیدی می‌دهد که شرکت‌هایی که ساختار برون‌شرکتی دارند یا هلدینگی را برای خودشان ایجاد می‌کنند پایدارتر و در فضای اقتصادی کشور ماندگارتر هستند. وی با اشاره به عملکرد شرکت‌هایی که برای فعالیت هلدینگ‌ها زمینه‌سازی یا بسترسازی می‌کنند، گفت: تا ۳ سال پیش شرکت‌هایی بودند که تمایل نداشتند نسبت به ایجاد هلدینگ اقدام کنند و حاضر نبودند صورت‌های مالی خود را در اختیار بورس قرار دهند، اما اکنون این شرکت‌ها بعد از گذشت ۳ سال در تابلوی بورس عرضه می‌شوند و اطلاعاتشان هم مشخص است بنابراین تصمیم گرفتیم از این شرکت‌ها به عنوان شرکت‌هایی که برای ایجاد هلدینگ اهتمام داشته و تلاش کردند نیز تقدیر کنیم. مومن‌زاده از اتاق ایران درخواست کرد در زمینه فعالیت گروه شرکت‌ها و تبدیل آنها به هلدینگ‌ها، توسعه، پیاده‌سازی حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی و تامین مالی از بازار سرمایه به دبیرخانه کنفرانس کمک کنند. همچنین از سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران درخواست کرد، در بحث اهتمام به هلدینگ شرکت‌های کوچک و متوسط حمایت کنند و به شرکت بورس تهران نیز پیشنهاد داد در کنار میز صنعت، میزی با عنوان مدیریت هلدینگ نیز در این بورس ایجاد شود.
تشکیل کنسرسیوم صادراتی برای بنگاه‌های کوچک
در ادامه این نشست علی یزدانی مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اشاره به اینکه ۹۵۳ شهرک و ناحیه صنعتی در کشور وجود دارد، افزود: از این تعداد، بیش از ۸۸ هزار بنگاه صنعتی که از مجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت در ۳۱ استان کشور دارای مجوز صنعتی و پروانه بهره‌برداری هستند، بیش از ۸۴هزار و ۵۰۰ بنگاه در قالب اس‌ام‌ای‌ها فعالیت می‌کنند.
یزدانی افزود: از بین بیش از ۳میلیون بنگاه خرد، بیش از ۶۵۰هزار بنگاه تولیدی هستند. وی با تاکید بر توجه به بحث فناوری‌های برتر که از مباحث کارآفرینی است، تصریح کرد: ۷شهرک فناوری داریم؛ در بعضی از شهرک‌های موجود مراکز فناوری و کسب و کار را ایجاد کرده‌ایم. با همکاری دانشگاه شریف درحال ایجاد بک شهرک صنعتی در حوزه فناوری برتر در تهران هستیم. یزدانی با اشاره به ۱۰ محور درباره نقش صنایع کوچک و متوسط در توسعه اقتصادی و تاثیر در افزایش جی‌دی‌پی گفت: قدرت بالای این گونه بنگاه‌ها در جذب و بومی کردن فناوری، قابلیت تراکم دانش بیشتر در فرآیند تولید، ایجاد فرصت‌های شغلی فراوان، و مواردی از این دست است. وی افزود: هرچند این بنگاه‌ها نسبت به بنگاه‌های بزرگ که آمارشان در کشور حدود ۳۵۰۰بنگاه صنعتی بیشتر نیست ارزش افزوده کمتری ایجاد می‌کنند اما از نظر ایجاد اشتغال نقش بسزایی دارند. معاون وزیر صنعت با اشاره به مشکلات بنگاه‌های کوچک گفت: هرچند در کل کشور ۵۳درصد اشتغال صنعتی کشور متعلق به بنگاه‌های کوچک است اما ارزش افزوده این شرکت‌ها در حوزه صنعت و تولیدات صنعتی ۱۷ درصد و میزان صادرات از مجموعه صادرات صنعتی کشور حدود ۱۰ درصد است. یزدانی با اشاره به مشکلات این بنگاه‌ها گفت: کمبود شدید نقدینگی، مشکل برای دریافت تسهیلات از سیستم بانکی و وارد نشدن سرمایه و توجه به آموزش و پژوهش و نداشتن قدرت چانه‌زنی در بازار از مهم‌ترین مشکلات این بنگاه‌ها است. مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی با اشاره به اینکه بعد از برجام با ۱۷کشور صنعتی آسیایی و اروپایی تفاهمنامه بسته شده است، افزود: با کره‌جنوبی مرکز فناوری ایجاد کردیم که به طور رایگان خدمات فناوری ارائه می‌دهد. وی از تشکیل کنسرسیوم صادراتی و بانک بنگاه‌های کوچک و متوسط از سال آینده خبر داد که برای حمایت از بنگاه‌ها در دستور کار قرار دارند.
محرومیت ۷۰درصدی
دکتر محمدرضا فیاض، معاون توسعه مدیریت منابع و امور استان‌های وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره ارتباط هلدینگ‌ها و توسعه اقتصادی و با اشاره به معادل‌سازی هلدینگ در زبان فارسی گفت: در فرهنگ اقتصادی گاهی از هلدینگ به عنوان شرکت مادر تخصصی با پیشوندها و پسوندهایی اشاره می‌شود که با رویکرد و عملکرد واقعی این نوع موسسه‌های اقتصادی تناسب زیادی ندارد. به این معنی که اگر مفهوم‌سازی دقیقی در این‌باره شود تغییری در مفهوم‌سازی این واژه داده می‌شود. فیاض افزود: نخست بهتر است در قوانین و مقررات از روش بهتری استفاده کنیم. در مجلس شورای اسلامی در قوانین و مقررات به‌طور معمول چون الفاظ و قوانین زیاد باهم تطبیق ندارد گاهی تصمیم‌هایی گرفته می‌شود که به هلدینگ‌ها وصل نمی‌شود و گاهی برای هلدینگ‌ها تصمیم می‌گیریم که به شرکت‌ها ارتباط ندارد. درحال‌حاضر شرکت مادرتخصصی را به عنوان یک توافق و تفاهم فرهنگی اقتصادی می‌پذیریم. وی ادامه داد: بیش از ۷۰درصد جامعه اقتصادی از فناوری هلدینگ محروم هستند و هنوز به هلدینگ تبدیل نشده‌اند. فیاض در حاشیه این نشست به صمت گفت: هلدینگ‌های کل کشور ۲۵ درصد و با درنظر گرفتن شرکت‌های داخلی این هلدینگ‌ها به طور تقریبی ۳۰ درصد از کل بخش اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهند. ایران کشوری با ۸۰ میلیون جمعیت در منطقه و حدود ۲ میلیون مساحت با بازاری نزدیک به ۵۰۰ میلیون در منطقه با شرکت‌های کوچک و خرد به‌تدریج نمی‌تواند خرج و دخل اقتصادی را رقم بزند، زمانی شرکت‌های کوچک می‌توانستند هم سرمایه را به گردش درآورده، سود برده و خودشان را اداره کنند. اکنون در شکل کوچک کمتر محقق می‌شود یا جذابیت زیادی ندارد؛ درصورتی که بخواهیم توسعه اقتصادی را شتابان کنیم در بخش‌های مختلف باید کمک کنیم تا بخش خصوصی به طرف تاسیس هلدینگ‌ها برود. وی با بیان اینکه هلدینگ‌ها یا از ادغام و تملک چند شرکت یا مشارکت شرکت‌های کوچک تشکیل می‌شوند، اظهار کرد: وقتی این اتفاق می‌افتد یک اصل بسیار مهم برای توسعه صنعت و تجارت رخ می‌دهد که عبارت است از جداسازی مالکیت از مدیریت. در بیشتر واحدهای کوچک و متوسط این دو موضوع در هم ادغام شده‌اند و در نتیجه مرزهای مشخصی ندارد. فیاض تاکید کرد: بسیاری اوقات تصمیم‌هایی که گرفته می‌شود مالکانه است نه مدیرانه و این تفکر آسیب‌رسان است. اما درصورتی که به طرف هلدینگ برویم به تصمیم‌های مدیریتی تبدیل می‌شود نه مالکانه چون در هلدینگ‌ها صاحبان سهام و سهامداران تصمیم می‌گیرند و اینجا فرد نمی‌تواند تصمیم بگیرد؛ طبیعی است افرادی که اکثریت هستند، تصمیم بهینه می‌گیرند نه احساسی. به گفته وی: در همه حوزه‌ها چه در کشاورزی، صنعت، معدن یا تجارت باید به طرف ایجاد یا تاسیس شرکت‌های مادر تخصصی بزرگ برویم تا ابتدا در داخل کشور ما بهینه باشد و دوم اینکه به منطقه و جهان وارد شویم و ورود به منطقه و جهان با شرکت‌های کوچک غیرممکن است. شرکت‌ها و موسسه‌های کوچک باید تا حدودی بازار داخلی را تامین کنند؛ اگر شرکتی بخواهد پویا باشد باید به صادرات فکر کند که در این صورت باید امکان رقابت، سرعت و جمع‌آوری امکانات و تبلیغ در بیرون مرزها را داشته باشد، درحالی که شرکت کوچک نمی‌تواند به اینها بپردازد. فیاض درباره نقش بازار سرمایه در حمایت از هلدینگ‌ها گفت: بدون تردید بازار سرمایه زمینه‌ای ایجاد می‌کند تا سرمایه‌ها با ریسک کمتر به صحنه بیایند. یکی از ابزارهایی که ریسک را کم می‌کند ایجاد هلدینگ است؛ شرکت‌های کوچک وقتی دچار بحران می‌شوند، موسسه شما را نجات می‌دهند بنابراین بازار سرمایه با استفاده از ظرفیت‌ها و تجربه‌ها، ریسک‌پذیری را کمتر کرده و این مزایایی است که هلدینگ می‌تواند داشته باشد.
بخش خصوصی بانی اصلی صادرات
حمید گرمابی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز در پاسخ به خبرنگار صمت درباره تصویب اختصاص ۳ درصد ارزش افزوده به بنگاه‌های کوچک و متوسط گفت: این مصوبه تصویب شده و با آخرین تغییراتی که شورای نگهبان به مجلس شورای اسلامی ارائه داده، این هفته پس از بررسی پیگیری خواهیم کرد. وی درباره برنامه مجلس برای توسعه هلدینگ‌ها افزود: به طور مشخص در زمینه هلدینگ‌ها بحث خاصی نشده است، فعالان این حوزه اگر در جایی خلأ قانونی وجود دارد یا به نظارت نیاز است می‌توانند این مسئله را به کمیسیون منتقل کنند. درحال‌حاضر برنامه‌های خوبی برای هلدینگ‌ها وجود دارد و به ویژه بخش خصوصی به طور فعال در این زمینه باید حرکت کند. به‌ویژه در زمینه صادرات برای هلدینگ‌ها زمینه فعالیت زیاد است. ای‌ام‌ای‌ها به طور معمول به‌دلیل ساختارشان برای صادرات مشکل دارند. وی ابراز امیدواری کرد: با توسعه هلدینگ‌ها می‌توانیم در سطح بین‌المللی حرفی برای گفتن داشته باشیم. گرمابی درباره جایگاه هلدینگ‌ها در کشور و اثرگذاری در توسعه گفت: با این جایگاه فاصله زیادی داریم، با توجه به اینکه ایران ۱درصد از جمعیت دنیا را تشکیل می‌دهد، بدون درنظر گرفتن نفت، سهم صادرات ما از تجارت بین‌الملل کمتر است که با توسعه هلدینگ‌ها و بازار مناسب در منطقه و شرایط استراتژیک کشور در منطقه، ظرفیت صادرات چندبرابر صادرات کنونی داریم و امیدواریم به‌وسیله بخش خصوصی که باید بانی اصلی صادرات غیرنفتی باشد به این مهم رسیدگی شود، البته انتظار می‌رود در ۵ساله آینده به این سهم نزدیک شویم.