محمدرضا مرتضوی-دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران
در ماه‌های گذشته، افزایش قیمت بعضی اقلام خوراکی مردم را به صف‌های خرید این اقلام با قیمت دولتی کشاند اما جالب است که در این بین، کسی علت بروز این مشکل را نمی‌پرسد.
چرا در شرایطی که دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات نهاده‌های دامی و خوراک طیور اختصاص می‌دهد، قیمت مرغ بیش از 5 برابر رشد می‌کند؟ چرا زمانی که دولت مدعی است با اختصاص ارز ترجیحی ۷۰ درصد نیاز صنعت دام و طیور به خوراک را تامین می‌کند، کسی درباره ۳۰ درصد و ۲۰ درصد باقی مانده و میزان اثربخشی آن در بازار حرفی نمی‌زند و اینکه چطور با وجود تامین ۷۰ درصدی نهاده تولید، قیمت اجناس 4 تا 5 برابر رشد کرده است؟
وزارت جهاد کشاورزی به عنوان دستگاه دولتی متولی این امر، به خوبی از ریشه مشکلات باخبر است. زمانی که قرار شد تولیدکنندگان مرغ خوراک لازم را از سامانه‌ای که وزارت جهاد راه‌اندازی کرده است، بخرند، از طریق انجمن‌ها به آنها هشدار دادیم که نمی‌توان حجم عظیمی از کالا را از یک لوله نازک توزیع کرد.
با وجود بحران ارزی که دامان دولت را گرفت، دولت اجازه نداد تجربه ۴۰ ساله فعالان اقتصادی در تامین نهاده‌های دامی به کمک بیاید و با بی‌توجهی به مکانیزم قبلی و راه‌اندازی سامانه‌ای نو، شرایط را برای همه سخت کرد. پیش از این، تولیدکنندگان مرغ این فرصت را داشتند تا از شرکت‌های واردکننده، به طور نسیه یا پیش‌خرید، نهاده بخرند. در این بازار، تجربه سال‌ها معامله حواله‌ای کالا وجود دارد اما این تجربه در یک سال اخیر، مورد توجه قرار نگرفت.
دولت مدعی است با راه‌اندازی سامانه‌ها می‌تواند مانع بروز فساد شود اما وجود چنین سامانه‌هایی به تنهایی گشایش‌بخش نیست. درک درست از مکانیسم بازار، اصلی‌ترین نکته در مدیریت آن است. هر جا از مکانیسم بازار فاصله گرفتیم و به سمت دستوری شدن و کنترل حرکت کردیم، زمینه بروز فساد و رانت هم فراهم شده است. بازارگردانی یک مهارت است که از انباشت تجربه به دست می‌آید. پیامد مستقیم بی‌توجهی به هر یک از اجزای پازل در مکانیسم بازار، کاهش توان مردم در خرید انواع اقلام از جمله غذاست.