پنجمین کنفرانس بین‌المللی هلدینگ

 

نظام نامه ارزیابی هلدینگ­ها و گروه شرکت های برتر

جشنواره ملی معرفی هلدینگ های برتر ایران

 

مقدمه

وجود نظام ارزیابی عملکرد سبب می شود امکان مقایسه روند عملکرد شرکت­ها در دوره های متوالی به منظور تشخیص ظرفیت ها، توانایی­ها، زمینه های بهبود، تعیین الگوهای مناسب ارتقاء کیفیت و تشویق شرکت ها به استفاده از تجارب موفق امکان پذیر گردد. از سوی دیگر تحلیل نتایج ارزیابی عملکرد به برنامه ریزان و تصمیم گیران کمک می کند تا تصویری مناسب از وضع موجود ترسیم نموده و با استفاده از شناسایی نقاط قوت و ضعف، برنامه­های بهبود را تدوین و نتایج حاصله را از ابعاد مختلف مورد بازنگری و بررسی قرار دهند. از این رو جشنواره ملی معرفی
هلدینگ­های برتر ایران با هدف کمک به هلدینگ­ها و گروه شرکت­ها از طریق تلاش در جهت بهبود عملکرد، ارتقاء پاسخگویی، شفافیت و نظام­مند کردن فعالیت­ها از طریق اخذ بازخورد و ارائه تصویری روشن و واقعی از وضعیت موجود هلدینگ ها و گروه شرکت ها اقتصادی هر ساله برگزار خواهد شد.

 

تعریف هلدینگ­ها

شرکت مادر یا هلدینگ، شرکتی است که با دارا بودن چند شرکت تابعه و اعمال نفوذ و کنترل بر آن­ها، شرکت­های تحت پوشش خود را در مسیر ارزش آفرینی و هم­افزایی هدایت و رهبری می­کند. از مزیت­های مهمی که شرکت­های هلدینگ از آن برخوردارند می­توان به کاهش ریسک، امکان استفاده از منابع شرکت­های هم­گروه، امکان به
اشتراک­گذاشتن توانمندی­ها، حمایت مالی از شرکت­های زیر مجموعه، افزایش توان رقابتی و تسهیل فعالیت در عرصه ملی و بین­المللی اشاره کرد. هر چند شرکت­های هلدینگ قدمت طولانی در عرصه کسب و کار دارند و نقش عمده­ای را در اقتصاد کشورها ایفا می­کنند، ولی نحوه مدیریت، رهبری و توسعه آن­ها به مطالعات، تحقیقات و ارزیابی­های بیشتری نیاز دارد تا با شناخت بهتر بستر فعالیت آن­ها (فرصت­ها و تهدیدها) و عملکرد مدیریت و شرکت (نقاط قوت و ضعف)، در جهت توسعه، توانمندسازی و افزایش کارایی و اثربخشی آن­ها گام­های مؤثرتری برداشته شود.

شرکت مادر یا هلدینگ، همانگونه که گفته شد شخصیتی حقوقی هستند که در جهت رسیدن به مجموعه اهداف خود، تمام یا بخشی از سهام شرکت­هایی که در یک رشته فعالیت دارند را در اختیار می­گیرد و با استفاده از مدیریت راهبردی، مجموعه شرکت­های تحت پوشش خود را اداره می­کنند. این شرکت­ها در تلاش­اند تا از طریق تملک شرکت‌های دیگر که عموماً در صنایع مشابه فعالیت می­نمایند یک گروه تخصصی را تشکیل داده تا بدین طریق بتوانند از مزایایی برخوردار شوند که از آن جمله می­توان به هم­افزایی اشاره داشت. هلدینگ­ها معمولاً به طور مستقیم به تولید کالا یا خدمات نمی­پردازند، اما از آن نیز منع نشده­اند. موسسه DBRS در کتابچه راهنمای خود در زمینه رتبه‌بندی شرکت‌های هلدینگ، تفاوتی میان شرکت مادر و هلدینگ قائل شده و بیان می‌دارد که هر دو اصطلاح شرکت مادر و هلدینگ مشابه یکدیگر می‌باشند با این تفاوت که یک شرکت هلدینگ نوعاً فعالیتی ندارد و تنها به منظور سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تابعه تشکیل می‌شود. این در حالی است که یک شرکت مادر ممکن است در کنار سرمایه‌گذاری و نگهداری سهام شرکت‌های تابعه، فعالیت‌های دیگری را هم انجام دهد.

در فرهنگ آکسفورد، به شرکتی که مالک سهام یک یا چند شرکت دیگر باشد و به عنوان یک شرکت مرکزی در سیاست آنان مداخله کند، شرکت مادر گفته می­شود. در فرهنگ بریتانیکا نیز هلدینگ شرکتی تعریف شده است که دارای سهام (با حق رأی) در یک یا چند شرکت است و می‌تواند بر آن­ها اعمال کنترل کند. شرکت هلدینگ اکثریت سهام شرکت­های تابعه را داراست، ولی گاهی با مالکیت اقلیت سهام نیز کنترل شرکت تابعه امکان پذیر است.

سایر تعاریف نسبتاً جامع به شرح زیر می­باشد:

• به شرکتی که مالک سهام یک یا چند شرکت دیگر می­باشد و به عنوان یک شرکت مرکزی در سیاست آنان مداخله می­کند، شرکت مادر گفته می­شود.
• شرکتی است که با هدف کنترل دیگر شرکت­ها از طریق به دست آوردن مالکیت عمده حق رأی آن­ها شکل
  می­گیرد. این اصطلاح برای هر شرکت دیگری که چند شرکت را به عنوان شرکت تابعه تحت کنترل دارد رایج می­باشد.
• شرکتی است که توانایی اعمال نفوذ در شرکت­های تابعه خود را دارد و از این نفوذ در جهت کنترل شرکت­های تابعه استفاده می­کند.

بر اساس بند ۲۲ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، شرکت مادر (هلدینگ) این چنین تعریف می­شود “شرکتی که با سرمایه‌گذاری در شرکت سرمایه‌پذیر جهت کسب انتفاع، آن‌قدر حق رأی کسب می‌کند که برای کنترل عملیات شرکت، هیئت مدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضای هیئت مدیره مؤثر باشد.”

الگوی مدیریت شرکت­های هلدینگ که در عمل مدیریت گروهی از شرکت­ها را بر عهده دارند با شرکت­های معمولی متفاوت است. در این شرکت­ها سرمایه­های فکری، دانش فنی، تجارب انباشته شده و منابع انسانی بسیار بیشتر از دارایی­های فیزیکی اهمیت دارد. از سوی دیگر هلدینگ­ها با گستره وسیع­تر و متنوع­تری از ذینفعان رو به رو هستند و پاسخگویی به گروه­های مختلف ذینفعان بر مسئولیت­های آنان می­افزاید. هر تصمیم صحیح یا غلط مدیریتی علاوه بر اینکه بر شرکت­های زیرمجموعه و تحت کنترل آن­ها اثر می­گذارد، بخش­هایی از فضای کسب و کار و محیط اقتصادی و اجتماعی را نیز متأثر می­کند. از این­رو، ارزیابی و رتبه­بندی هلدینگ­های کشور می­تواند با الگوسازی از تجارب موفق بر غنای ادبیات مدیریت هلدینگ­ و توسعه بهترین عملکردها بیفزاید و سرمایه­گذاران را با فرصت­های بهتر
سرمایه­گذاری آشنا سازد.

با توجه به اینکه شرکت­های مادر در قوانین کشور از شرکت­های هلدینگ تفکیک نشده اند و همانگونه که در ادامه می­آید، هلدینگ­ها به عنوان نهاد مالی شناسایی شده­اند، در این جشنواره تلاش می­گردد هلدینگ­ها (شرکت­های مادر) و گروه شرکت­ها مورد بررسی و اریابی قرار گیرند تا بدین صورت شرکت­های تولیدی و خدماتی هم که به مدیریت و کنترل شرکت­های زیر مجموعه خود می­پردازند، تحت پوشش قرار گیرند.

 

محیط قانونی فعالیت شرکت­های هلدینگ در ایران

در خصوص شرکت­های هلدینگ در قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ سخنی به میان نیامده است. در قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور (۱۳۸۳-۱۳۷۹) در فصل دوم مربوط به ساماندهی شرکت­های دولتی، به منظور ساماندهی و استفاده مطلوب از امکانات شرکت­های دولتی و افزایش بازدهی و بهره­وری و اداره مطلوب شرکت­هایی که ضروری است در بخش دولتی باقی بمانند و نیز فراهم کردن زمینه واگذاری شرکت­هایی که ادامه فعالیت آن­ها در بخش دولتی غیرضروری است، به دولت اجازه داده می­شود نسبت به واگذاری، انحلال، ادغام و تجدید سازمان شرکت­های دولتی، اصلاح و تصویب اساسنامه شرکت­ها، تصویب آئین­نامه­های مالی و معاملاتی، تصویب آئین­نامه­های استخدامی و بیمه، با رعایت مقررات و قوانین مربوط و جابجایی و انتقال وظایف، نیروی انسانی، سهام و دارایی­های شرکت­های دولتی و شرکت­های وابسته به آن­ها اقدام کند و در این راستا یکی از اقدامات این است که شرکت­های دولتی در قالب “شرکت­های مادر تخصصی” سازماندهی شده و زیر نظر وزارتخانه ذیربط در چارچوب اساسنامه مربوط اداره شوند. در قانون برنامه چهارم توسعه نیز در مواردی به شرکت­های مادر تخصصی اشاره شده است.

اما همانگونه که گفته شد، به طور مشخص، در بند ۲۲ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۴، شرکت مادر (هلدینگ) شرکتی تعریف شده است که با سرمایه‌گذاری در شرکت سرمایه‌پذیر جهت کسب انتفاع، آن قدر حق رأی کسب می‌کند که برای کنترل عملیات شرکت، هیئت‌مدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضای هیئت‌مدیره مؤثر باشد. همچنین بر اساس ماده ۴ آیین‌نامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار مصوب هیئت وزیران، شرکت­های هلدینگ از مصادیق نهادهای مالی محسوب می‌شوند.

وقتی که یک شخص حقوقی مثل شرکت­های هلدینگ، نهاد مالی محسوب می­شود می­بایست مفاد بند هـ ماده ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب دی ماه ۱۳۸۹ را رعایت نماید. بر اساس این بند از قانون برنامه پنجم، “اعضاء هیئت­مدیره و مدیر عامل تمامی اشخاص حقوقی که تحت یکی از عناوین نهادهای مالی موضوع قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران و یا قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست­های اصل چهل و چهارم قانون اساسی، تاکنون تشکیل شده­اند و نزد مرجع ثبت شرکت­ها در سراسر کشور به ثبت رسیده­اند و نیز آن دسته از اشخاص حقوقی که موضوع فعالیت اصلی آن­ها نهاد مالی است موظفند نهاد مالی تحت مدیریت خود را نزد سازمان بورس و اوراق بهادار به ثبت برسانند. خودداری از ثبت نهاد مالی تخلف محسوب می­شود و فعالیت مدیران آن­ها مشمول بند یک ماده ۴۹ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران است. سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلف است نهادهای مالی را فقط با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت نموده و از ثبت نهادهای مالی بدون مجوز خودداری نماید. هرگونه تغییرات در اساسنامه و سرمایه نهادهای مالی نیز منوط به تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار طبق ضوابط مربوطه است. تأیید صلاحیت حرفه­ای مدیران نهادهای مالی بر اساس دستورالعملی است که به تصویب شورای عالی بورس و اوراق بهادار می­رسد.” این دستورالعمل نیز توسط شورای یادشده تصویب و سازمان بورس آن را به نهادهای مالی ابلاغ کرده است. بر اساس ماده ۱۳ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، شرایط و معیارهای صلاحیت حرفه­ای مدیران مذکور صرفاً از حیث تحصیلات و سوابق تجربی مرتبط بررسی خواهد شد. در این راستا نیز آئین­نامه این ماده توسط هیأت وزیران تصویب و ابلاغ شده است.

به منظور تشریح شرایطی که تحت آن شرایط یک شخص حقوقی، نهاد مالی محسوب شده و لذا مشمول مقررات نهادهای مالی از جمله الزام به ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار می‌‌گردد و در اجرای بند ۶ ماده ۷ و ماده ۲۸ قانون بازار اوراق بهادار و همچنین در اجرای بند هـ ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم که پیش از این ذکر گردید و به موجب اختیار حاصله از بند ۲ ماده ۷ قانون بازار اوراق بهادار، دستورالعمل “شناسایی و ثبت نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهادار نزد سازمان بورس و اوراق بهادار”  تنظیم و به تصویب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده‌ است. بر طبق ماده ۲ این دستورالعمل هر شخص حقوقی که قبلاً به عنوان نهاد مالی نزد سازمان بورس و اوراق بهادار به ثبت نرسیده ‌باشد،  در شرایطی که در زیر به بخشی از آن­ها اشاره می­شود ملزم است کتباً از سازمان بورس درخواست نماید تا به عنوان یک نهاد مالی متناسب با موضوع فعالیت یا متناسب با نام خود، نزد این سازمان ثبت گردد یا به دلایل مندرج در این دستورالعمل، از الزام به ثبت به عنوان نهاد مالی، نزد سازمان بورس و اوراق بهادار مستثنی گردد:

۲-۱ – در صورتی‌که در نام خود یک یا چند عنوان از عناوین مختص نهادهای مالی را به شرح زیر استفاده نموده‌ باشد:

• عناوینی که در بندهای ۷ و ۱۳ تا ۲۲ قانون بازار اوراق بهادار برای نهادهای مالی ذکر شده ‌است از جمله شرکت سرمایه‌گذاری و شرکت مادر (هلدینگ) را استفاده نموده‌ باشد.
• عناوینی که در اجرای ماده ۴ آیین‌نامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار، برای نهادهای مالی مصوب شورای عالی بورس، انتخاب شده‌اند از جمله شرکت مادر (هلدینگ)

۲-۲- در صورتی‌که یک یا چند نوع از فعالیت‌هایی که طبق قانون بازار اوراق بهادار و قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید و مقررات مصوب ارکان بازار اوراق بهادر در مورد تأسیس و فعالیت نهادهای مالی و همچنین اساسنامه‌های نمونه مصوب سازمان برای نهادهای مالی، از جمله فعالیت‌‌های منحصر به نهاد مالی و مستلزم اخذ مجوز قلمداد شده‌اند را در موضوع فعالیت در اساسنامه خود قید نموده ‌باشد. سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار فعالیت منحصر به نهادهای مالی محسوب نمی‌شود.

۲-۳- در صورتی‌که شخص حقوقی به هر نحو به موضوعات فعالیت منحصر به نهاد مالی اشتغال ورزد.

۲-۴- در صورتی‌که شخص حقوقی بیش از ۵۰ درصد از دارایی‌های خود را به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار اختصاص دهد یا بیش از ۵۰ درصد از درآمد عملیاتی آن در طول یک سال مالی، از محل سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار (سود تخصیصی یا درآمد ناشی از افزایش قیمت اوراق بهادار)، کسب شده باشد و یکی از شرایط زیر را داشته باشد:

1. در صورتی‌که نزد مرجع ثبت شرکت‌ها به صورت شرکت سهامی عام به ثبت رسیده باشد، یا
2. در صورتی‌که نزد مرجع ثبت شرکت‌ها به صورت اشخاص حقوقی به غیر از شرکت‌ سهامی عام به ثبت رسیده‌ باشد و بیش از ۵۰ درصد از دارایی‌های آن به سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های سهامی عام یا اوراق بهادار منتشره در عرضه‌های عمومی اختصاص داده شده‌ باشد یا بیش از ۵۰ درصد درآمد عملیاتی آن در طول یک سال مالی از محل سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق بهادار یادشده (ناشی از سود تخصیصی یا افزایش قیمت)، به‌دست آمده‌ باشد؛

همچنین مطابق با ماده ۵ دستورالعمل فوق­الذکر شخص حقوقی که براساس بند بالا (بند ۲-۴ ماده ۲ دستورالعمل) نهاد مالی محسوب می‌شود براساس معیارهای زیر به عنوان شرکت سرمایه‌گذاری یا شرکت مادر (هلدینگ) نزد سازمان بورس و اوراق بهادار به ثبت رسیده و باید در مهلت تعیین شده توسط این سازمان، شرایط خود را با مقررات مربوطه تطبیق دهد:

1. در صورتی‌که بیش از ۵۰ درصد از دارایی‌های شخص حقوقی که به اوراق بهادار اختصاص داده شده‌ است، در سهام، سهم‌الشرکه یا واحدهای سرمایه‌گذاری شرکت‌ها، مؤسسات یا صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری شده باشد که به موجب این سرمایه‌گذاری، شخص حقوقی به تنهایی یا به همراه اشخاص تحت کنترل خود در شرکت، مؤسسه یا صندوق سرمایه‌پذیر نفوذ قابل ملاحظه یافته یا کنترل آن را به‌دست آورده است، آن‌گاه شخص حقوقی به عنوان یک شرکت مادر (هلدینگ) محسوب می‌گردد.
2. در صورتی‌که وضعیت شخص حقوقی با شرایط قید شده در بند ۱ فوق مطابقت نداشته باشد، آن‌گاه شخص حقوقی به عنوان یک شرکت سرمایه‌گذاری محسوب می‌گردد.

ماده ۶ دستورالعمل یادشده در خصوص شرایط تبدیل یک نوع نهاد مالی به نوعی دیگر و همچنین شرایط کناره­گیری از فعالیت به عنوان نهاد مالی صحبت می­کند. علاوه بر آنچه گفته شد بر اساس ماده ۷ دستورالعمل نیز هر شخص حقوقی که به عنوان شرکت سرمایه‌گذاری یا شرکت مادر (هلدینگ) نزد سازمان بورس و اوراق بهادار به ثبت می‌رسد، ملزم است در ترکیب دارایی‌های خود، موارد زیر را رعایت نماید:

1. حداقل ۸۰ درصد از دارایی‌های خود را به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار اختصاص دهد؛
2. شرکت‌ مادر (هلدینگ) باید حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌های خود را به سرمایه‌گذاری در سهام یا سهم‌الشرکه یا واحدهای سرمایه‌گذاری دارای حق رأی شرکت‌ها، مؤسسات یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر اختصاص دهد به طوری‌که در شرکت‌ها، مؤسسات یا صندوق‌های سرمایه‌پذیر، به تنهایی یا به همراه اشخاص تحت کنترل خود نفوذ قابل ملاحظه یافته یا کنترل آن‌ها را به‌دست آورد؛
3. شرکت‌ سرمایه‌گذاری باید حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌های خود را به سرمایه‌گذاری در اوراق بهاداری اختصاص دهد که در اثر سرمایه‌گذاری در این اوراق بهادار، به تنهایی یا به همراه اشخاص تحت کنترل خود در شرکت ناشر اوراق بهادار یادشده، نفوذ قابل ملاحظه پیدا نکند یا کنترل آن را به‌دست نیاورد.

در صورتی که شرکت مادر (هلدینگ) از ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار معاف باشد مشمول برخی از شرایط و الزامات پیش گفته نخواهد بود. بر اساس ابلاغیه سازمان بورس و اوراق بهادار، آن دسته از اشخاص حقوقی که به انجام فعالیت­های سرمایه­گذاری یا مادر (هلدینگ) اقدام می­نمایند، اما سرمایه آن­ها از مبلغ ۱۰۰ میلیارد ریال کمتر است، از ثبت نزد این سازمان به عنوان نهاد مالی معاف هستند، مشروط به اینکه طبق سایر مقررات ملزم به ثبت نزد این سازمان به عنوان شرکت سهامی عام نباشند. اشخاص حقوقی که بر اساس این مصوبه از ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار معاف می­شوند، در صورت ضرورت ملزم­اند متعاقباً نام خود را اصلاح نمایند.

از دیگر مقررات حاکم بر فعالیت هلدینگ­ها محدودیت در اعطای تسهیلات بانکی به این شرکت­هاست. کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری در بیست و دومین جلسه خود مورخ ۲۱/۰۷/۱۳۹۲ با توجه به سیاست­های بانک مرکزی در ارتباط با تخصیص بهینه منابع بانک‌ها و لزوم اولویت بخشی در اعطای تسهیلات و تأمین منابع به
بخش­های ضروری و حیاتی اقتصاد کشور مقرر نمود که اعطای تسهیلات به شرکت‌های هلدینگی که موضوع اصلی فعالیت آن‌ها مدیریت شرکت‌ها می‌باشد، ممنوع است.

 

خلاصه­ای از شرایط قانونی حاکم بر فعالیت هلدینگ­ها در کشور:

رعایت برخی از شرایط و الزاماتی که در ادامه می­آید در صورت ثبت شرکت مادر (هلدینگ) نزد سازمان بورس و اوراق بهادار ضرورت پیدا می­کند و در صورتی­که هلدینگ از ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار معاف باشد، مشمول آن شرایط نخواهد بود:

• هلدینگ­ها از مصادیق نهادهای مالی محسوب می‌شوند. (ماده ۴ آیین‌نامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار)
• نهادهای مالی از جمله هلدینگ­ها باید نزد سازمان بورس و اوراق بهادار به ثبت برسند. (بند هـ ماده ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم)
• نهادهای مالی از جمله هلدینگ­ها برای ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بایستی شرایط ثبت نزد این سازمان را احراز نمایند. این نهادها بر حسب شرایط ممکن است از ثبت نزد سازمان معاف شوند، از الزام به ثبت نزد سازمان مستثنی گردند و یا از فعالیت به عنوان یک نهاد مالی کناره‌گیری نمایند. (ابلاغیه شرایط معافیت شرکت سرمایه­گذاری و مادر (هلدینگ) از ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار و حداقل سرمایه این نوع از نهادهای مالی و دستورالعمل شناسایی و ثبت نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهادار نزد سازمان بورس و اوراق بهادار)
• سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلف است هلدینگ­ها را فقط با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت نماید. (بند هـ ماده ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم)
• صلاحیت حرفه‌ای اعضای هیئت‌مدیره و مدیران این شرکت­ها باید به تأیید سازمان بورس و اوراق بهادر برسد. منظور از صلاحیت حرفه­ای دارا بودن سوابق علمی، تحصیلی و تجربی مرتبط با مدیریت و حسن سابقه فعالیت مرتبط با مدیریت از سوی مدیر تعریف شده است. (بند هـ ماده ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم، ماده ۲۹ قانون بازار اوراق بهادار، ماده ۱۳ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید و آئین­نامه آن)
• حداقل سرمایه، موضوع فعالیت در اساسنامه، نحوه گزارش‌دهی و نوع گزارش‌های ویژه حسابرسی نهادهای مالی از جمله هلدینگ­ها باید به تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار برسد. (ماده ۲۹ قانون بازار اوراق بهادار)
• هرگونه تغییرات در اساسنامه و سرمایه هلدینگ­ها منوط به تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار طبق ضوابط مربوطه است. (بند هـ ماده ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم)
• در صورتی­که یک شخص حقوقی که قبلاً به عنوان نهاد مالی نزد سازمان بورس و اوراق بهادار به ثبت نرسیده، شرایط ثبت به عنوان نهاد مالی را احراز کند، ملزم است کتباً از سازمان بورس و اوراق بهادار درخواست نماید تا به عنوان یک نهاد مالی متناسب با موضوع فعالیت خود، نزد این سازمان ثبت گردد و ممکن است براساس معیارهای مربوطه به عنوان شرکت مادر (هلدینگ) شناخته شود. (بند ۲-۴ ماده ۲ و ماده ۵ دستورالعمل شناسایی و ثبت نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهادار نزد سازمان بورس و اوراق بهادار)
• تأسیس نهادهای مالی از جمله هلدینگ­ها منوط به ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار است و فعالیت آن‌ها تحت نظارت این سازمان انجام می‌شود. (ماده ۲۸ قانون بازار اوراق بهادار)

 

ارکان جشنواره هلدینگ­های برتر

 

 

مسئولیت شورای سیاستگذاری

مسئولیت نظارت بر حسن انجام فرآیند جایزه را بر عهده دارد و در شروع هر دوره اعطاء جایزه تشکیل جلسه داده و به بررسی موارد زیر می پردازد:

• تصویب برنامه زمانی عملیاتی اجرایی هر دوره که توسط کمیته ارزیابی تهیه و توسط دبیرخانه ارائه می گردد.
• تصویب معیارهای ارزیابی و امتیازدهی به آنها
• تصویب حد نصاب امتیاز هر یک از سطوح
• تصویب معیارها و رویه تعیین صلاحیت ارزیابان و انتخاب آنها
• بررسی و تصویب اصلاحات نظام نامه

 

 

مسئولیت دبیرخانه جشنواره و کمیته های مرتبط

• تعیین خط مشی های اجرایی در مورد فعالیتهای دبیرخانه جایزه
• بررسی برنامه زمانی عملیات اجرایی هر دوره و تهیه و ارائه آن به شورای سیاستگذاری جهت تصویب
• رفع مشکلات احتمالی و انجام مساعدت های لازم جهت اجرای هر چه بهتر فرآیند جشنواره
• بررسی اصلاحات ضروری نظامنامه و پیشنهاد به شورای سیاست گذاری جهت تصویب
• بررسی و تعیین معیارهای ارزیابی اصلی، معیارهای فرعی و امتیازات آنها و پیشنهاد به شورای سیاست گذاری جهت تصویب
• بازنگری معیارهای انتخاب واحدهای برتر و پیشنهاد به شورای سیاست گذاری جهت تصویب
• بررسی شکایات و اعتراضات متقاضیان و رسیدگی به آنها و اعلام نتیجه
• ارایه پیشنهادهای لازم به شورای سیاستگذاری در مدت اجرای پروژه
• بررسی و تعیین حدنصاب­های امتیاز هر یک از سطوح جایزه و پیشنهاد به شورای سیاست گذاری جهت تصویب
• تعیین معیارها و رویه تعیین صلاحیت و انتخاب ارزیابان و ارزیابان ارشد و پیشنهاد به شورای سیاست گذاری جهت تصویب
• نظارت بر عملکرد گروه های ارزیابی و ارزیابان ارشد
• بررسی فعالیتها و هماهنگیهای لازم برای برگزاری جشنواره
• نظارت بر انتشار نشریات مرتبط
• انجام کلیه فعالیت های هماهنگی
• هماهنگی کلیه فعالیتهای کارشناسی مورد نیاز ارکان جایزه
• انجام فراخوان عمومی به نحو مقتضی جهت ثبت نام متقاضیان
• انجام هماهنگیهای لازم جهت برگزاری جلسات شورای سیاست گذاری و کمیته علمی و اجرایی
• برگزاری سمینارها برای سازمان ها و دوره های آموزشی جهت ارزیابان و ارزیابان ارشد
• دریافت اطلاعات از متقاضیان جایزه، طبقه بندی و تجزیه و تحلیل آنها
• برنامه ریزی و تدارک اعزام ارزیابان جهت ارزیابی واحدهای متقاضی
• ارجاع گزارشات و نتایج حاصل از ارزیابی ها برای اتخاذ تصمیم نهایی کمیته علمی
• طراحی و تهیه جوایز (تندیس ها، تقدیرنامه ها و گواهینامه ها)

 

مسئولیت کمیته اجرائی

کمیته اجرائی زیر نظر دبیرخانه تشکیل و وظیفه طرح ریزی عملیات اجرائی جشنواره و تأمین کلیه زیرساختها را برای هر چه بهتر برگزار شدن جشنواره بر عهده دارد.

 

 

 

 

مسئولیت کمیته ارزیابی

این کمیته متشکل از کارشناسان، مشاوران و صاحبنظرانی است که با مباحث حقوقی، قانونی، مالی و مدیریتی مربوط به هلدینگ ها و گروه شرکت ها آشنایی دارند و به ارزیابی هلدینگ ها گروه شرکتها می پردازند. در ارزیابی هلدینگ ها و گروه ها انتخاب بهترینها و برترین ها بیش از انتخاب بزرگترین ها و سودآورترین ها اهمیت دارد و یکی از اهداف اصلی جشنواره کمک به توسعه و ترویج بهترین عملکردهاست، لذا این کمیته هر ساله بیش از پیش از شاخص های کیفی بهره می برد.

 

انتخاب ارزیابان

دبیرخانه جشنواره حضور متقاضیان همکاری به عنوان ارزیاب را در فرآیند ارزیابی شرکت های متقاضی منوط به طی کارگاه آموزشی تربیت ارزیاب جشنواره می داند.

متقاضیان همکاری به عنوان ارزیاب جایزه می بایست دارای صلاحیت ها و مهارت های ذیل باشند:

• تحصیلات دانشگاهی (حداقل در سطح کارشناسی)
• حسن شهرت
• مهارت های ارتباطی
• دانش و مهارت های مدیریتی، تحلیل گری و ارزیابی
• سابقه شغلی در حوزه های مدیریتی
• توانایی دستیابی به ضرب الاجل های زمانی بسیار جدی
• اختصاص وقت کافی براساس رویه های دبیرخانه
• طی کردن دوره های تخصصی

 

 

وظایف ارزیابان

ارزیابان ارشد

از میان ارزیابان جایزه تعدادی به عنوان ارزیاب ارشد انتخاب شده که مسئولیت هدایت و هماهنگی هر یک از تیم های ارزیابی را برعهده دارند. اهم وظایف ارزیاب ارشد به شرح زیر است:

• ایجاد هماهنگی های لازم در ارزیابی اظهار نامه متقاضیان و هدایت تیم ارزیابی
• زمان بندی اجرای فعالیت های تیم ارزیابی با توجه به زمان های اعلام شده از سوی دبیرخانه
• برگزاری جلسات اجماع ارزیابان
• برنامه ریزی بازدید از محل
• تدوین گزارشات اولیه و نهایی ارزیابی
• ارائه راهنمایی های لازم به ارزیابان
• انتقال مشکلات احتمالی اجرای ارزیابی به دبیرخانه

 

ارزیابان

دبیرخانه با توجه به ویژگ یهای ارزیابان تایید صلاحیت شده از طرف کمیته علمی و اجرایی تیم های ارزیابی را تشکیل می دهد . اهم وظایف ارزیابان به شرح زیر است:

• ارزیابی اظهارنامه های متقاضیان و استخراج نقاط قوت، زمینه های قابل بهبود، امتیاز و مواردی
• که در بازدید از محل باید مورد بررسی قرار گیرد.
• انجام بازدید از محل و بررسی صحت و سقم ادعاهای متقاضیان
• اتفاق نظر در خصوص وضعیت ارزیابی اظهارنامه ها و بازدید از محل
• حفظ اسرار و اطلاعات شرکت های متقاضی
• رعایت آیین نامه های ارزیابی که از سوی دبیرخانه اعلام می شود.

 

مبانی ارزیابی

مدلی که ارزیابی هلدینگ­ها و گروه شرکت­ها بر آن استوار شده، مدل تعالی سازمانی EFQM است که دارای نه معیار است. پنج معیار آن، توانمندسازها و چهار معیار دیگر نتایج هستند.

توانمندسازها: رهبری، استراتژی، کارکنان، شراکت ها و منابع، فرآیندها، محصولات و خدمات

نتایج: نتایج مشتریان، نتایج کارکنان، نتایج جامعه، نتایج کلیدی

معیارهای ”توانمندساز“، آنچه را یک شرکت انجام می‌دهد پوشش می‌دهند و معیارهای ”نتایج“، آنچه را که یک شرکت بدست می‌آورد. ”نتایج“ بر اثر اجرای ”توانمندسازها“ بدست می آیند و ”توانمندسازها“ با گرفتن بازخورد از ”نتایج“ بهبود می‌یابند.

هر یک از معیارهای نه گانه مدل ارزیابی جشنواره هلدینگ­های برتر شامل چند جزء است که ابعاد مختلف معیار را مشخص می‌سازد.

البته قضاوت در مورد میزان سرآمد بودن، نیازمند داشتن اطلاعات حداقل سه سال نسبت به سال پایه می­باشد و از آنجایی که مسیر تعالی پایانی ندارد و حرکت در این مسیر نیازمند نقشه ای کامل و فراگیر است، مدل EFQM تصویری کلان از نقشه­ای است که هر سازمانی می­تواند از آن بهره گرفته و وجوه مختلف مدیریتی و عملیاتی خود را در قالی یکپارچه و جامع، بهبود و تعالی بخشد.

در مدل EFQM معیارها روی هم، ۱۰۰۰ امتیاز دارند (۵۰۰ امتیاز برای توانمندسازها و ۵۰۰ امتیاز برای نتایج) به عبارتی اگر سازمانی موفق شود که این مدل را کاملاً در سازمان خود پیاده کند، می تواند ۱۰۰۰ امتیاز بگیرد .

همچنین در این جشنواره ، شرکت هایی که در محورهای زیر بیشترین امتیاز را اخذ کرده باشند به عنوان شرکت برتر معرفی خواهند شد:

 

• درآمد حاصل از فروش و ارائه خدمات و یا درآمد حاصل از سرمایه گذاری (بر مبنای آخرین صورت مالی تلفیقی سالانه حسابرسی شده)
• مسئولیت­های اجتماعی (اقدامات انجام شده در راستای توسعه عدالت آموزشی از امتیاز بالاتری برخوردار هستند.)

 

معرفی هلدینگ ها و گروه های برتر

با توجه به اینکه در قوانین و ادبیات اقتصادی کشور تعریف و تفکیک دقیقی در خصوص هلدینگ ها، شرکت های مادر و گروه شرکت ها صورت نگرفته است، شرکت های برتر این کنفرانس در سه بخش زیر معرفی خواهند شد:

 

هلدینگ برتر: شامل هلدینگ­ها مطابق با تعاریف موجود در قوانین کشور از جمله بند ۲۲ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار و دستورالعمل های مربوطه

• سطح تندیس: شرکت هایی که بیش از ۶۵۰ امتیاز را کسب نمایند.
• سطح تقدیر نامه: شرکت هایی که بیش از ۵۰۰ امتیاز را کسب نمایند.

 

گروه برتر: شامل شرکت­هایی که به صورت گروه های صنعتی، معدنی، خدماتی و اقتصادی فعالیت میکنند ولی در تعریف هلدینگ قرار نمی گیرند.

• سطح تندیس: شرکت هایی که بیش از ۶۵۰ امتیاز را کسب نمایند.
• سطح تقدیر نامه: شرکت هایی که بیش از ۵۰۰ امتیاز را کسب نمایند.

 

گروه کارآمد اقتصادی: شامل شرکت­هایی که در دسته شرکت­های هلدینگ و گروه­های پیشرو قرار
نمی­گیرند ولی به دلیل مدیریت موفق شرکت­های زیر مجموعه و پرتفوی خود قابل تقدیر هستند. همچنین شرکت هایی که تصمیم دارند ساختار شرکت های هلدینگ را پیاده سازی کنند.